Cây râu mèo - Lợi ích trừ sỏi thận, thông tiểu, cách sử dụng

Cây râu mèo sở hữu một cái tên vô cùng độc đáo, bắt nguồn từ việc hoa của nó có hình dáng giống như bộ râu của loài mèo. Không chỉ có vẻ ngoài xinh đẹp, râu mèo còn là cây thuốc mang lại nhiều giá trị trong cả Đông y và Tây y. Nó đặc biệt có hiệu quả trong việc điều trị các bệnh về hệ tiết niệu như sỏi thận, sỏi bàng quang, tiểu buốt, tiểu rắt,... và nhiều căn bệnh khác.

Vậy cụ thể râu mèo có tác dụng gì? Cách sử dụng cây râu mèo như thế nào là tốt? Hãy cùng Tuyetyennhuadao.com tìm hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây nhé.

Cây râu mèo là gì?

Tên thường gọi: Cây râu mèo, cây bông bạc, mao trao thảo.

Tên khoa học: Orthosiphon stamineus Benth.

Họ: Hoa môi (Lamiaceae).

Râu mèo là loài thực vật thân thảo sống lâu năm, ưa ẩm, ưa sáng và hơi chịu bóng. Thường sinh trưởng ở những vùng đất giàu mùn ven rừng, trong thung lũng hoặc gần bờ nước. Chúng có nguồn gốc từ Đông Nam Á (Malaysia, Indonesia, Thái Lan,...) và một số vùng nhiệt đới của Úc. Tại Việt Nam, cây phân bố ở cả vùng đồng bằng và đồi núi như: Cao Bằng, Hà Nội, Thanh Hóa, Phú Yên, Ninh Thuận, Lâm Đồng, Kiên Giang,....

Xem thêm: Bạch hoa xà - vị thuốc quý với công dụng chống ung thư hiệu quả

Hình ảnh cây râu mèo trong tự nhiên có những đặc điểm sau:

Thân: Cao trung bình từ 30 - 50cm (có cây cao đến 60cm). Thân vuông, cứng, mọc đứng và ít phân nhánh. Khi còn non màu xanh và có lông mịn bao phủ, khi già thì chuyển dần sang màu tím.

Lá: Mọc đối, hình trứng đầu nhọn gốc tròn, chiều dài khoảng 4 - 6cm, mặt dưới lá có gân nổi rõ.

Hoa: Cụm hoa mọc thẳng ở ngọn thân và đầu càng, có 6 - 10 vòng, mỗi vòng gồm 6 hoa màu trắng hoặc hơi tím. Nhị và nhụy vươn dài ra ngoài và có chiều dài gấp 2 - 3 lần cánh hoa. Lá bắc nhỏ và thường rụng sớm.

Quả: Quả bế tư, nhỏ, vỏ quả hơi nhăn. 

Tác dụng của Cây râu mèo

Từ nhiều thế kỷ trước, vị thuốc râu mèo đã được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị nhiều chứng bệnh ở người. Ngày nay, thông qua nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã xác định được trong cây thuốc này chứa hơn hàng trăm loại hợp chất gồm Monoterpen, Diterpenes, Triterpenes, Saponin, Flavonoid và các Axit hữu cơ, có tác dụng cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe như:

Tăng bài tiết nước tiểu: 

Thử nghiệm tiêm dịch chiết cây râu mèo cho thấy tác dụng tăng cường bài tiết nước tiểu cùng các chất điện giải K+, Na+, Cl+. Trong một nghiên cứu khác, các nhà khoa học cũng thực hiện tiêm 2 Flavone (Sinensetin và 3-hydroxy-3,6,7,4 tetramethoxyflavone) có trong cây thuốc này bằng đường tĩnh mạch với liều 10g/kg, kết quả thu được lượng nước tiểu là 410mg sau 140 phút.

Hỗ trợ phòng ngừa và điều trị bệnh sỏi thận: 

Theo các nhà nghiên cứu Ấn Độ, sự có mặt của các muối Kali và hợp chất Orthosiphonin trong cây râu mèo có tác dụng kiềm hóa nước tiểu làm chuyển hóa Axit uric (khó tan) thành muối Urat dễ hoàn tan, nhờ đó ngăn ngừa các chất này lắng đọng tạo thành sỏi. Một thử nghiệm khác được thực hiện trên các tình nguyện viên khỏe mạnh ở Thái Lan cho kết quả, dịch chiết từ râu mèo có thể tăng cường bài tiết Oxalat và Citrat gây sỏi thận.

Hoạt động bảo vệ gan:

Thảo dược này từ lâu đã được người Malaysia bản địa khai thác để điều trị viêm gan và vàng da. Ngày nay, y học hiện đại đã công nhận tác dụng của cây râu mèo trong việc bảo vệ gan. Trong một thí nghiệm thực hiện trên chuột, chiết xuất methanol của lá râu mèo đã thể đặc tính bảo vệ gan do khỏi tác hại của paracetamol (làm tăng SGOT, SGPT, ALP và Lipid peroxide trong gan), đồng thời phục hồi tính chất bình thường ở gan. Nò còn có tác dụng làm giảm các thay đổi hoại tử trong gan và kìm hãm sự gia tăng nồng độ ALT và AST huyết thanh.

Xem thêm: Kim ngân hoa mua ở đâu - Giá tốt, uy tín nhất TPHCM

Phòng ngừa đái tháo đường:

Cây râu mèo có khả năng ức chế sự thủy phân của carbohydrate, nhờ đó giảm lượng glucose hấp thụ vào máu. Theo một số nghiên cứu, cây góp phần vào hoạt động chống đái tháo đường chủ yếu thông qua chu trình Axit tricarboxylic, Glycolysis/Gluconeogenesis, Lipid và chuyển hóa Axit amin. Ngoài ra, thành phần Axit ursolic trong thảo dược này cũng có tác dụng hạ đường huyết. 

Ổn định huyết áp:

Cây râu mèo có thể thúc đẩy giãn cơ thành mạch máu, giảm cung lượng tim và lợi tiểu, nhờ đó hạ huyết áp hiệu quả. Theo một nghiên cứu thực hiện trên chuột, hợp chất methylripariochromene A (MRC) được phân lập từ lá râu mèo có tác dụng làm giảm huyết áp tâm thu và nhịp tim. Đồng thời thể hiện tác dụng ức chế lực co bóp mà không làm giảm nhịp tim ở tâm nhĩ chuột lang (hiệu ứng co bóp âm tính).

Giảm viêm và các triệu chứng của bệnh gout:

Các thành phần Eupatorin, Sinensetin và  Axit ursolic được tìm thấy trong cỏ râu mèo có tác dụng giảm bớt các triệu chứng đau nhức, sưng tấy và khó chịu do gout gây ra. 

Tăng cường sức đề kháng:

Các hoạt chất Flavonoid chứa trong cây bông bạc (râu mèo) có tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của các gốc tự do gây tổn hại hệ miễn dịch và các tế bào bên trong cơ thể.

Xem thêm: Hoa Atiso (bông atiso) - Tuyển chọn thơm ngon, công dụng tuyệt vời

Trị  mụn:

Trong 2 thử nghiệm nghiên cứu khả năng trị mụn của cây râu mèo ở Pháp và Thái Lan cho thấy, một loại mỹ phẩm dạng nhũ tương chứa 2% chiết xuất lá râu mèo có tác dụng thu nhỏ kích thước mụn và dầu nhờn trên da, nhờ đó giúp ngăn ngừa và điều trị mụn hiệu quả

Cách sử dụng, liều dùng cây râu mèo

Râu mèo có thể được dùng theo nhiều cách nhiều và liều lượng khác nhau tùy theo mục đích chữa bệnh. Bạn có thể sử dụng dược liệu cả dạng tươi và dạng khô để bào chế thành thuốc sắc, cao lỏng, tán bột hoặc dùng ngoài da.

Tuy nhiên để tối ưu hiệu quả của cây thuốc này, bạn cần lưu ý một số điều về cách sử dụng cây râu mèo như sau:

• Dùng phần cành lá mang hoa lúc chưa nở hoặc mới chớm nở để sắc thuốc uống, chế cao hoặc pha trà với liều từ 20 - 60g/ngày (nếu dùng tươi) và từ 12 - 30g/ngày (nếu dùng khô). Có thể sử dụng đơn độc hoặc phối hợp với các thảo dược khác để tăng tác dụng điều trị, tuy nhiên trước đó nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

• Râu mèo tán bột dùng từ 5 - 6g/ngày pha với 500ml nước nóng, chia làm 2 lần uống trong ngày và uống trước bữa ăn 15 - 30ph. Dùng thuốc theo liệu trình cứ 8 ngày thì nghỉ 2 - 4 ngày.

• Dạng cao lỏng dùng từ 3 - 5g/ngày.

• Cách dùng trong một số bài thuốc:

  • Cây râu mèo trị sỏi thận, sỏi túi mật: Mỗi ngày lấy 15 - 40g dược liệu sắc hoặc hãm uống trong 8 ngày liên tục rồi nghỉ khoảng 2 - 4 ngày.

  • Trị gout: Hãm 5 - 12g lá râu mèo với nước sôi, chia thành 2 lần uống. Dùng trước bữa ăn 15 - 30 phút, nên uống lúc còn nóng.

  • Trị viêm đường tiết niệu: Sắc uống các vị thuốc râu mèo, chó đẻ, răng cửa, thài lài (mỗi loại 30g) trong khoảng 1 tuần.

  • Trị viêm bàng quang viêm thận mãn tính: Sắc nước uống 40g râu mèo, 30g rễ ý dĩ và tỳ giải. Dùng cứ 3 tuần thì nghỉ 1 tuần.

• Mặc dù là thảo dược lành tính, không gây độc. Tuy nhiên không nên dùng trong thời gian dài với liều cao do cây râu mèo có thể tác động đến sự cân bằng ion Na+, K+,... và các phân hóa tố.

Xem thêm: Mua táo đen - Quả to, siêu ngon, giá tốt 

Bài thuốc kinh nghiệm từ cây râu mèo

Hỗ trợ điều trị sỏi thận, sỏi tiết niệu:

Bài thuốc 1:

Chuẩn bị: 6 - 10g cây râu mèo khô.

Cách thực hiện:

Rửa sạch dược liệu rồi mang đi hãm với 500ml nước sôi tương tự như hàm trà. Chia phần nước thành làn mỗi ngày uống trước khi ăn 15 - 30 phút. Dùng thuốc theo liệu trình 10 ngày nghỉ 4 ngày, sau đó tiếp tục uống đợt khác.

Bài thuốc 2:

Chuẩn bị: 30g cỏ râu mèo, 30g thài lài, 30g chó đẻ răng cưa.

Cách thực hiện:

Các dược liệu trên rửa sạch sau đó cho vào sắc cùng 800ml nước, nấu đến khi cạn còn khoảng 250ml thì tắt lửa. Dùng thuốc theo liệu trình 5 - 10 ngày, lưu ý uống khi còn nóng và trước bữa ăn 15 - 30 phút.

Lợi tiểu, trị tiểu lắt nhắt, tiểu buốt:

Chuẩn bị: 40g cây râu mèo và 30g thài lài trắng.

Cách thực hiện:

Thảo dược rửa sạch rồi đun với 750ml trên lửa nhỏ, cho thêm 6g hoạt thạch. Lọc lấy phần nước sắc uống trong ngày và dùng liên tục trong vòng 5 ngày, sau thời gian này nếu thấy tiểu tiện bình thường thì ngưng thuốc.

Trị tiểu ra sỏi, tiểu ra máu:

Chuẩn bị: 40g cây râu mèo, 30g cỏ lài trắng.

Cách thực hiện:

Rửa sạch râu mèo và cỏ lài trắng, sau đó mang đi sắc chung với 600ml, nấu đến khi cạn còn 300ml thì cho thêm 6g hoạt thạch vào . Chia phần nước thuốc thành 3 phần bằng nhau và uống hết trong ngày, dùng thuốc liên tục trong vòng 5 - 7 ngày.

Xem thêm: Các sản phẩm khác mà Tuyết yến nhựa đào cung cấp cho bạn!

Trị viêm đường tiểu:

Chuẩn bị: 30g râu mèo, 30g thài lài và 30g chó đẻ răng cưa.

Cách thực hiện: 

Đem các dược liệu rửa sạch, để ráo nước rồi cho vào ấm sắc với 800ml trên lửa nhỏ khoảng 15 phút. Mỗi ngày uống một 1 thang và dùng liên tục trong vòng 1 tuần lễ.

Điều trị các bệnh lý về gan, thanh nhiệt, giải độc:

Chuẩn bị: 30g râu mèo khô, 30g cỏ mực, 30g cỏ lưỡi rắn và 20g atiso.

Cách thực hiện:

Rửa sạch tất cả các vị thuốc trên rồi đem đi sắc lấy nước uống 2 - 3 lần ngày. Dùng theo thuốc trong vòng 3 tháng với liệu trình cứ 3 tuần thì nghỉ 1 tuần.

Cây râu mèo là vị thuốc dân gian đem lại nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe người dùng. Hy vọng Tuyetyennhuadao.com đã giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích về thảo dược này, đồng thời có thể ứng dụng các tác dụng của cây râu mèo để cải thiện và nâng cao sức khỏe.