5 công dụng của quả bồ hòn và 5 bài thuốc trị bệnh hay

Bồ hòn thường được nhiều chị em nội trợ sử dụng để rửa chén đĩa, giặt quần áo, lau nhà,... thay cho các sản phẩm tẩy rửa hóa học có hại cho da tay. Trong y học cổ truyền, quả bồ hòn còn là một vị thuốc quý có tác dụng hỗ trợ, chữa trị nhiều chứng bệnh về đường hô hấp, giúp tăng cường miễn dịch, kháng khuẩn, tiêu viêm, tan máu bầm,...

Để biết rõ hơn quả bồ hòn là gì? Quả bồ hòn có tác dụng gì? Cách sử dụng ra làm sao? Tuyetyennhuadao.com mời bạn cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Tổng quan về trái bồ hòn

Bồ hòn là loại quả rất quen thuộc với nhiều người dân Việt Nam, đặc biệt là ở miền Bắc. Đây là quả của cây bồ hòn (Sapindus mukorossi Gaertn) - một loài cây thân gỗ, to, chiều cao trung bình từ 5 - 10m. Tại nước ta, chúng phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi thấp và trung du như: Bắc Giang, Yên Bái, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Nghệ An,...

Cây thường cho quả vào tháng 10 - 12 hằng năm. Quả bồ hòn thuộc loại quả hạch, mọc thành chùm, có dạng hình cầu, vỏ ngoài dày, khi còn non màu xanh, khi chín thì chuyển sang màu vàng nâu. Bên trong quả có chứa 1 hạt cũng hình cầu, màu đen bóng và rất cứng. Thịt quả khá dày, khi chín thì mềm lại, làm cho cả phần thịt và vỏ đều bị nhăn nheo và teo tóp lại, vì vậy mà ông bà ta thường hay nói “Trái bồ hòn trong tròn ngoài méo”.

Loại quả này có mùi đường thắng mứt rất độc đáo, tuy nhiên nếm vào thì có vị rất đắng. Từ đó, dân gian mới có câu” Ngậm bồ hòn làm ngọt”, ý chỉ những người phải nhẫn nhục chịu đựng những điều đắng cay nhưng vẫn phải tỏ ra vui vẻ.

Thành phần hóa học chính của trái bồ hòn là sapindus saponin (10% -11,5%), đường (10%) và chất nhầy. Trong đó, sapindus saponin là một hỗn hợp của 6 sapindoside gồm sapindoside A, B, C, D và saponin mukorozi (E1 và Y1).

Xem ngay: Quả kha tử chữa ho - Trị ho lâu năm dứt điểm ngay lập tức 

Công dụng của bồ hòn trong đời sống

Bồ hòn tuy là loại quả dân dã nhưng lại có rất nhiều ứng dụng trong cuộc sống. Một trong những công dụng nổi bật nhất của nó là làm chất tẩy rửa tự nhiên thay thế các loại sản phẩm giặt, tẩy, rửa thông thường có hại cho sức khỏe.

Nhờ có chứa thành phần saponin - hợp chất này khi tiếp xúc với nước sẽ tạo bọt và giúp làm sạch hiệu quả. Vì vậy, nó thường được sử dụng để vệ sinh nhà cửa, nội thất, chén đĩa, giặt quần áo,... 

Dùng làm nước tắm

Với hàm lượng saponin dồi dào, quả bồ hòn được ví như một loại xà phòng tự nhiên không gây hại cho da. Không những thế, nó còn có tác dụng điều trị các bệnh ngoài da như: Mẩn ngứa, mề đay, nấm,... 

Ngày nay, rất nhiều người sử dụng loại quả này để làm nước tắm bởi đặc tính dịu nhẹ không gây kích ứng da, mà hiệu quả diệt khuẩn và làm sạch cơ thể lại không thua gì các loại xà phòng công nghiệp khác.

Cách nấu bồ hòn làm nước tắm như sau:

Chuẩn bị: 25g quả bồ hòn, 500ml nước (nếu muốn dùng nhiều hơn có thể tăng lượng dược liệu và nước theo tỷ lệ như trên).

Cách thực hiện:

• Cho bồ hòn vào nước đun sôi trong vòng 15 - 20 phút, có thể thêm một ít tinh dầu thơm vào nếu muốn. Lưu ý, khuấy đều để saponin tiết ra nhiều hơn.
• Để nguội hỗn hợp vừa nấu, sau đó lọc lấy nước, bỏ cặn.
• Dùng dung dịch bồ hòn làm nước tắm hoặc gội đầu để giúp mái tóc chắc khỏe, óng mượt và tránh tình trạng gàu, nấm da đầu.

Dùng để giặt quần áo

Thời xa xưa khi chưa có bột giặt/nước giặt, dân ta đã biết sử dụng trái bồ hòn để giặt giũ, tẩy ố quần áo. 

Loại quả này chính là giải pháp thiên nhiên tuyệt vời giúp bảo vệ làn da của bạn khỏi các tác hại của hóa chất tồn dư trên vải sau khi giặt hoặc khi giặt quần áo bằng tay. Đặc biệt, nó còn là vị cứu tinh của những loại vải mỏng nhẹ, không chịu được tính kiềm của xà phòng như lụa, len,.. 

Cách làm nước giặt từ quả bồ hòn như sau:

Đối với giặt máy: 

• Cho khoảng 5 trái bồ hòn vào túi vải, sau đó bỏ túi bồ hòn vừa chuẩn bị vào máy giặt cùng với đồ dơ (Vì bồ hòn không có mùi nên bạn có thể cho thêm vài giọt tinh dầu vào giặt chung để quần áo được thơm hơn).
• Khởi động máy như bình thường.
• Bạn có thể không cần sử dụng thêm nước xả vải vì quả này đã có chứa chất làm mềm và giữ màu vải bền lâu.

Đối với giặt tay:

• Bỏ bồ hòn vào một chậu nước ấm rồi khuấy đều để quả tiết ra nhiều saponin hơn (tùy vào lượng đồ giặt mà đong đếm dược liệu sao cho phù hợp).
• Cho quần áo bẩn vào chậu ngâm sau đó bắt đầu giặt.

Xem ngay: Cỏ ngọt - Giải pháp cho bệnh nhân bị tiểu đường

Dùng để rửa bát, chén dĩa

Các hợp chất saponin trong bồ hòn được chứng minh là có tính tẩy rửa tốt. Nó có thể làm sạch các vết dầu mỡ và cặn bẩn trên chén dĩa lên đến 70% - 85%. Chỉ cần vài thao tác đơn giản, bạn sẽ có ngay một bình nước rửa chén thiên nhiên vừa an toàn cho sức khỏe, vừa giúp bảo vệ môi trường mà hiệu quả làm sạch không hề thua kém các loại nước rửa chén hóa học thông thường.

Cách làm nước rửa chén từ quả bồ hòn như sau:

• Ngâm bồ hòn trong nước sôi để saponin lên men tạo thành enzyme, khuấy để quả tiết ra nhiều saponin hơn.
• Sử dụng dung dịch này để rửa chén dĩa rồi tráng lại với nước sạch như bình thường. Nếu muốn sạch hơn bạn có thể pha thêm giấm vào dung dịch enzyme bồ hòn để rửa.

Dùng để lau dọn nhà cửa

Dung dịch bồ hòn còn là giải pháp hoàn hảo thay thế cho các loại nước lau sàn trên thị trường. Nó có khả năng loại bỏ các vết bẩn, ố vàng, rêu mốc bám trên sàn nhà, cửa kính, bồn rửa tay,... Ưu điểm lớn nhất của nước lau sàn chiết xuất bồ hòn là khả năng kháng khuẩn cực mạnh cùng đặc tính an toàn không gây hại cho da và sức khỏe.

Cách làm nước lau dọn nhà cửa từ trái bồ hòn như sau:

• Nếu dùng lau bồn rửa tay hoặc bồn rửa bát: Pha dung dịch bồ hòn với giấm theo tỷ lệ 1:1. 
• Nếu dùng để lau sàn: Pha hỗn hợp theo tỷ lệ 1:3, thêm vào vài giọt tinh dầu có tính sát khuẩn cao như bạch đàn, tràm trà,... để sàn nhà sạch sẽ và thơm tho hơn.

Dùng làm kem cạo lông

Tác dụng của quả bồ hòn không chỉ dừng lại ở việc tẩy, giặt, rửa. Loại quả này còn được ứng dụng trong lĩnh vực làm đẹp với công dụng làm kem cạo lông, giúp chăm sóc vẻ đẹp của các chị em. Kem cạo lông chiết xuất từ quả bồ hòn không những không chứa chất độc hại mà còn hỗ trợ dưỡng ẩm làn da.

Cách làm kem cạo lông từ trái bồ hòn như sau:

• Nấu nước bồ hòn theo tỷ lệ như nấu nước tắm. Bạn có thể pha thêm một ít tinh dầu thiên nhiên như sả hoặc chanh, vài giọt dầu oliu cùng dầu dưỡng ẩm để giúp da không bị tổn thương và vẫn giữ được độ ẩm mượt trong quá trình tẩy lông.
• Khuấy đều dung dịch cho đến khi cô đặc lại.
• Cho hỗn hợp vừa nấu vào lọ thủy tinh đậy kín và bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo.
• Mỗi lần dùng, bạn lấy một ít “kem cạo lông bồ hòn” bôi lên vùng da cần tẩy lông rồi cạo như bình thường. Lưu ý khuấy lại kem trước khi sử dụng.

Xem ngay: Cây mắt mèo - Móc mèo và bài thuốc chữa nhiều loại bệnh

Cách sử dụng bồ hòn làm chất tẩy rửa

Thời gian gần đây, các bà nội trợ có xu hướng sử dụng chất tẩy rửa thiên nhiên tự chế nhằm mục đích đảm bảo an toàn sức khỏe cho các thành viên trong gia đình, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường. Trong đó, quả bồ hòn là nguyên liệu được ưa chuộng nhất.

Bạn có thể tham khảo một số cách sử dụng bồ hòn làm chất tẩy rửa sau đây:

Cách 1: Dung dịch bồ hòn.

• Nấu bồ hòn cùng với nước theo tỷ lệ cứ 30 quả thì 3 lít nước.
• Đun sôi cho đến khi lượng nước trong nồi còn ⅔ thì tắt lửa.
• Đậy kín nắp để quả ra hết chất. Nếu muốn đậm hơn có thể dùng tay bóp vỏ quả cho ra hết thịt.
• Sử dụng khăn vải hoặc rây lọc nước bồ hòn.
• Vắt vào ¼ - 1 quả chanh hoặc ¼ - 1 thìa cafe giấm trắng, sau đó khuấy đều lên rồi đổ vào chai có nắp đậy kín.
• Bạn có thể sử dụng dung dịch này để giặt tẩy, cọ rửa. Nếu bảo quản kín có thể sử dụng được trong 2 tuần.

Cách 2: Bột bồ hòn.

• Bồ hòn phơi khô đến khi vỏ quả nứt gãy có thể dùng tay bẻ là được.
• Bỏ vào máy xay sinh tố xay nhuyễn thành bột.
• Cho bột bồ hòn vào lọ đậy kín bảo quản để dùng dần.
• Cách này vừa dùng được lâu, vừa tiện lợi, chỉ cần hòa bột vào nước là có thể sử dụng để rửa chén, giặt đồ như bình thường. 

Một số bài thuốc từ bồ hòn

Bên cạnh khả năng làm sạch vết bẩn, quả bồ hòn còn được biết đến là vị thuốc Đông y với tác dụng chữa bệnh tuyệt vời. Dưới đây là một số bài thuốc hữu ích từ loại quả này bạn có thể tham khảo:

Hỗ trợ điều trị viêm amidan, viêm họng, ho nhiều đờm, nuốt đau: 

Bài thuốc 1: Lấy vỏ quả bồ hòn chín phơi khô, sau đó đem tán thành bột mịn. Dùng tăm bông sạch chấm một ít bột này bôi vào cuống lưỡi hoặc lấy bột thổi vào họng.

Bài thuốc 2: Dùng vỏ quả sắc lấy nước, chia thuốc thành nhiều lần uống trong ngày.

Chữa sâu răng, đau răng, hôi miệng:

Lấy hạt trái bồ hòn giã nát, thêm nước sạch vào rồi trộn đều, sau đó chắt lấy nước ngậm một lúc thì nhổ ra, thực hiện nhiều lần trong ngày. Hoặc dùng một ít bột chế từ hạt bồ hòn chấm vào những chỗ răng đau nhức.

Trị hắc lào, ghẻ lở:

Nấu vỏ trái bồ hòn trong dầu lạc, sau đó lọc lấy phần dầu, thêm bột diêm sinh và hạt củ đậu tán mịn vào rồi trộn đều lên. Dùng hỗn hợp bôi lên vùng da bị tổn thương, thực hiện nhiều lần trong ngày. Lưu ý, rửa sạch vết thương bằng nước ấm trước khi bôi thuốc.

Xem ngay: Mua lá vối ở đâu tp hcm? Địa chỉ bán lá vối khô chất lượng

Quả bồ hòn có ăn được không? Có độc không?

Như đã đề cập, thành phần hóa học chủ yếu của loại quả này là saponin, đây là một loại hợp chất có khả năng diệt khuẩn và tẩy rửa mạnh, vì vậy có thể gây ra độc tính. Tuy nhiên, may mắn là cơ thể con người không thể hấp thụ hợp chất này nên chúng sẽ được đào thải ra ngoài mà không gây hại gì.

Mặc dù vậy, trái bồ hòn nếu ăn nhiều thì cũng không có lợi. Bạn có thể sử dụng nó để chiết xuất thành thuốc chữa đau răng, súc miệng sát khuẩn, chăm sóc da,...

Thận trọng và lưu ý khi sử dụng bồ hòn

Mặc dù chưa có nhiều tài liệu nghiên cứu đề cập đến tác hại của quả bồ hòn, tuy nhiên bạn cũng nên thận trọng khi sử dụng nó. Dưới đây là một số lưu ý bạn cần biết:

• Nước bồ hòn có tính tẩy rửa rất mạnh, do đó tránh uống hoặc để nó tiếp xúc trực tiếp với mắt.
• Nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nếu muốn sử dụng trái bồ hòn trị bệnh.
• Khi thấy hiện tượng da bị nổi mẩn đỏ, dị ứng, ngứa ngáy sau khi bôi thuốc bồ hòn thì nên dừng lại ngay lập tức.
• Cẩn trọng khi dùng cho phụ nữ đang mang thai ở thời kỳ đầu.
• Tuyệt đối không sử dụng thuốc chiết xuất từ loại quả này bôi lên các vết bỏng vì có thể khiến vết thương bị mưng mủ và ngày càng nặng hơn.

Mua sỉ, lẻ bồ hòn ở đâu uy tín, giá rẻ?

Nhu cầu sử dụng bồ hòn hiện nay ngày càng lớn nên trên thị trường cũng xuất hiện nhiều nơi bán loại quả này với các mức giá khác nhau. Tuy nhiên, để đảm bảo mua được quả bồ hòn đạt tiêu chuẩn làm thuốc và chất tẩy rửa, bạn nên đến những cửa hàng chuyên bán dược liệu uy tín như https://tuyetyennhuadao.com/

Khi mua quả bồ hòn tại đây, bạn sẽ không cần lo lắng về chất lượng sản phẩm vì:

• Dược liệu được trồng tại những vườn thuốc sạch.
• Quy trình thu hái và chế biến trái bồ hòn được kiểm tra nghiêm ngặt.
• Bồ hòn đã tách hạt, tính tẩy rửa cao, tạo nhiều bọt.
• Cam kết luôn bán hàng mới cho khách hàng.
• Giá bán lẻ và bán sỉ rẻ như nhau, chỉ 200.000 đồng/kg bồ hòn tách hạt.

Thông tin mua hàng:

• Tuyết Yến Nhựa Đào
• Địa chỉ mua trực tiếp: 62/1/28 Trương Công Định, P. 14, Tân Bình, TP. HCM.
• Điện thoại đặt hàng: 0908 915 905.
• Website: https://tuyetyennhuadao.com/

Bồ hòn tuy quen thuộc nhưng lại mang đến nhiều công dụng và lợi ích bất ngờ. Hy vọng qua bài viết, bạn đã biết rõ hơn về các tác dụng của quả bồ hòn và các ứng dụng của nó trong đời sống. Nếu là người ưa chuộng những sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên hoặc có làn da nhạy cảm thì loại quả này chính là sự chọn hoàn hảo dành cho bạn. Xem các thông tin hữu ích khác tại vị thuốc và thực phẩm dưỡng sinh nhé!

Nguồn tham khảo:

Wikipedia (https://en.wikipedia.org/wiki/Sapindus_mukorossi)

Scielo (https://www.scielo.br/j/rimtsp/a/4cKHzfh4jzDGtznfqYsK4GG/?lang=en)